1916-1917 - ivan vanherpe - paperback (9789492022127)
Ivan vanherpe
De grote oorlog is volop aan de gang. En net als in de voorgaande delen 1914 en 1915 stap jij als lezer mee in de chronologische gebeurtenissen die zich gaandeweg gaan ontwikkelen langs de Ypres Salient en rond de IJzer. Het zijn ervaringen die kunnen tellen. Je beleeft in maart 1916 de verschrikkelijke explosies bij Sint-Elooi, en halfweg juni ben je erbij als de Duitsers op een haar na door de verdedigingslinie van Hill 62 en Mount Sorrel breken. Dankzij de heldenmoed van talloze Canadese soldaten en officieren blijven de geallieerde linies echter overeind. Het aantal slachtoffers aan beide zijden is niet te tellen.
De loopgravenoorlog valt nu terug in een eindeloze plooi van artilleriegeschut en wederzijdse stormlopen. Altijd maar weer onderga je de uitzichtloosheid van de loopgraven, proef je persoonlijk de angstgevoelens en het doorzettingsvermogen van al die jongens aan het front.
In juni 1917 barst en beeft de aarde door de mijnontploffingen onder Hill 60, Mesen en Wijtschate. Het schudden van de grond, de explosies van mijnen en kanonnen vormen samen de bühne in een theaterstuk van diabolische allure, een brandende verschrikking die tot in Londen gevoeld wordt.
En daarna beginnen de geallieerden op 31 juli 1917 aan de Derde Slag om Ieper, de weg naar de heuvel van Passendale is aangevat. Pas op 6 november zullen de Duitsers er verdreven zijn. Het verbreken van het zegel daar in Passendale mag ongetwijfeld beschouwd worden als een van de meest verbazingwekkende oorlogsprestaties uit de geschiedenis van het Brits leger. Zo veel duizenden soldaten hebben zich maandenlang door weerzinwekkende moerassen geworsteld met het regenweer dat duidelijk de kant van de vijand heeft gekozen. Maanden aan een stuk sukkel je mee door de modder, ervaar je de confrontatie met granaten en dood, sleep je je lichaam door het slijk van de Westhoek. Deze empathische en emotionele zoektocht door de niets ontziende realiteit van de oorlog dompelt je onder in de fysieke werkelijkheid van het menselijk lijden, het afzien, de stress, de pijn en de vernietiging van zoveel mensenlevens.
De kronieken van de westhoek deel 10 - de beproeving - ivan vanherpe - paperback (9789492022097)
Ivan vanherpe
Bizar toch hoe in 2020 een minuscule pestbacil ertoe in staat was om alle zekerheden van onze generaties op één hoopje te gooien. En toch is wat wij nu eens zelf aan den lijve ondervinden maar klein bier vergeleken met de stortvloed van rampen die de mensen de voorbije eeuwen op hun levensweg ontmoetten. Deel 10 van 'De Kronieken van de Westhoek' vertelt over de angstaanjagende gebeurtenissen waarmee de inwoners uit Veurne-Ambacht, het Westland, de kanten van de Ijzer en Poperinge, Ieper, Nieuwpoort, Diksmuide, Oostende en Wervik moesten afrekenen. Je moet het maar eens zelf meemaken. En dat kan je ook met dit boek! Stap gerust binnen in die dolgedraaide wereld van vroeger. Je beleeft pest, noodweer, afpersing en oorlogen die de grond onder je voeten doen wegglijden. Je bent er gloeiend bij. De Westhoek die brandt, kreunt en kraakt in al zijn voegen. Je staart verdwaasd naar die genadeloze brandstichtingen en de destructie alom. De lezer als getuige van deze menselijke beproeving, van de dood die van geen ophouden weet. En voeg daarbij de kokende saus van de Franse revolutie die elke houvast en alle tradities van onze lieden van toen op een roetsjbaan laat belanden.
1915 - De Grote Kroniek van Ieper Ieper. Na de turbulente herfstmaanden van 1914 lijkt het er op dat de zwaarste bombardementen achter de rug zijn. Het soldatenleven gaat zijn gang in de kletsnatte loopgraven aan de Ieperboog en langs de IJzer. Veel weggevluchte en geharde burgers keren terug naar hun toegetakelde stad en zoeken onderdak in een of ander leegstaand huis, ruïne, kelder of in de kazematten. De levensomstandigheden zijn er nochtans benard. Kloosterzusters, priesters en hulpverleners rijgen de dagen aaneen met het verzorgen van zieken en gekwetsten. En met het begraven van de doden. Het gebrek aan hygiëne, zuiver water en een bedenkelijke woonsituatie vormen de perfecte voedingsbodem voor een tyfusepidemie. Vaccinatiecampagnes om die ziekte in te dijken, stoten op de vooringenomenheid van de mensen. En ondertussen blijven de Duitsers Ieper bezoedelen met hun granaten en shrapnels. Elke dag opnieuw is er sprake van bominslagen, schade, doden, menselijke ellende. Ten noorden van Ieper krijgen de Potyze, het Wieltje, Sint-Jan, Zillebeke, de Menenstraat en het Hooge de volle laag. Dagelijks stromen duizenden militairen toe in Ieper, op weg naar die illustere plaatsen. In het modderige niemandsland bij het Hooge ligt het vol onbegraven lijken. In het voorjaar is de hevige uitbarsting van de strijd bij de aarden heuvel van Sint-Elooi te volgen vanop de hoge stadswallen van Ieper. De gevechten laten zich voelen tot in de Kruisstraat. De Britten willen een eind maken aan de Duitse bezetting van Hill 60. Met ondergrondse mijnen blazen ze de heuvel op en nemen ze stormenderhand de gigantische kraters over. De Duitse bestorming om de verloren posities te heroveren, sleept vele dagen aan en dat zal Ieper gevoeld hebben. De hel breekt los in en rond de stad. De ene voltreffer volgt de andere. Doden en gewonden stapelen zich op. Rond Geluveld en het Hooge blijven de Britse aanvalsgolven maar komen. De extra verbandplaatsen langs de Augustijnenstraat kunnen het aantal militaire gewonden amper slikken. Bij de Duitsers rijpte al een tijd het plan om een nieuw wapen in te zetten: gifgas. De Duitse gasinstallaties staan sluiks opgesteld in de loopgravenlijn tussen Steenstrate en Poelkapelle. Het is enkel nog wachten op de juiste windrichting. Het bevel 'flessen open' van 22 april brengt een inferno over de Westhoek. Vooral de Franse Territorialen bij Zuidschote/Boezinge vangen de dodelijke wolk. De breuk in de geallieerde linies is een feit. Het behoud van Ieper hangt aan een zijden draad. Dankzij 12.000 Canadese soldaten die zes dagen lang een vreselijke en dodelijke slag leveren en het heldhaftig verzet van Belgische grenadiers blijven de Duitsers echter steken op hun oude posities. 10.000 Canadezen zullen hun heldhaftige interventie niet overleven. De hele tijd krijgt Ieper honderden brandbommen te verduren. De vlucht van burgers, soldaten, hulpverleners is algemeen. Ieper staat in vuur en vlam, ligt bezaaid met lijken, puin, aan stukken geschoten wagens, dode paarden. Alles hier ademt dood en vernieling uit. Ook Boezinge en omgeving bevinden zich in het oog van de storm. De Tweede Slag om Ieper duurt nog tot halverwege mei en brengt nog meer gasaanvallen met zich mee. De resterende Ieperlingen moeten verplicht vertrekken. De stad is nu enkel nog maar een gevaarlijke doorvoerroute van en naar het front. Totaal onbewoond lijkt het hier nu effectief op 'de dode stede'. De strijd om het Hooge en de Menenstraat blijft de zomer en de herfst beheersen. Het front voor Boezinge zinkt weg in de vergetelheid. In het najaar blijven de vertrouwde silhouetten van de verwoeste kathedraal en de verkoolde stompen van het belfort als dreigende skeletten toekijken op de schamele restanten van Ieper. De getuigenissen van militairen op hun gevaarlijke doortocht door de verdwenen stad zijn huiveringwekkend en angstaanjagend. De oorlog is nu voor heel lange tijd vastgelopen in de Ypres Salient.
De grote oorlog 1914-1918 in de Westhoek. Hoe voelde die eigenlijk aan? Dat was het uitgangsstandpunt van de vierdelige oorlogsreeks van 'sDe Grote Kroniek van Ieper's. In de vier lijvige boekdelen 1914, 1915, 1916-1917, 1918-1924 ben ik op zoek gegaan naar de getuigenissen van mensen die de oorlog en zijn nasleep aan den lijve ondervonden. Plaats van het gebeuren: de Westhoek. Met Ieper als episch centrum van een genadeloos conflict tussen de Duitsers die kost wat kost hun weg door deze streek willen banen en de geallieerde troepen die dat met alle mogelijke manier willen verijdelen. Achteraf schrijven over 1914-1918 is natuurlijk eenvoudig nu we al lang de desastreuze afloop van het conflict kennen. Maar beeld je nu eens in dat je als lezer terugkeert naar Ieper in het begin van het illustere jaar 1914 en werkelijk niets laat uitschijnen dat het vertrouwde leven binnenkort compleet weggeveegd zal worden. Een oorlog die vier jaar zal duren? Niets daarvan stond toen in de sterren geschreven! Chronologie is de basis van deze boekenreeks. Dag na dag beleef je als lezer de gebeurtenissen van de betrokken mensen in een oorlog die proporties gaat aannemen die men zich amper kan voorstellen. Als lezer stap je in het leven van burgers, vluchtelingen, soldaten, officieren, geestelijken, hulpverleners, journalisten. Met als rode draad het grote onbekende van wat de toekomst in petto houdt. De pijn, angst, fysiek en emotioneel afscheid nemen van een vroeger leven, de breuk met het verleden, de vrees voor het onbekende, ziekte, kou, onzekerheid. De dood die elke dag zowel fysiek als geestelijk de menselijke poriën vult. Het uitzichtloze van al die ellendige dagen die vier jaar lang - dag na dag - de revue passeren. Het verlies van dierbaren, de hoop en de desillusie, de 'sterug naar af's gevoelens, de woekerende honger voor mens en dier. De onvoorstelbare wreedheid en barbaarsheid, het verlies van elke menselijke waardigheid, de aftakeling van je thuisland, van alles wat de mensen lief was. 'sDe Grote Kroniek van Ieper's probeert zich in te leven in al die levens, op basis van de schriftelijke getuigenissen van handschriften, oude boeken, krantenartikelen, persoonlijke ervaringen. Het resultaat is veel meer dan nog maar eens een oorlogsboek. Wat honderd jaar geleden gebeurde in de Ieperse Westhoek is nu nog altijd brandend actueel. Het is dan ook best griezelig dat men 's1914's perfect kan transponeren naar onze dagen anno 2022. Letterlijk en figuurlijk 'sbrandend actueel's, zo kan je deze reeks beslist noemen. Ivan Vanherpe
