Basso Ostinato: Passacaglias & Chaconnes - CD (5028421956565)

"Ostinato betekent in het Italiaans ""koppig"" of ""vasthoudend""; passacaglia is afgeleid van de Spaanse uitdrukking ""passer la calle"", over straat lopen; Chaconne is van Latijns-Amerikaanse oorsprong en betekent onbekend. Verschillende etymologieën, dus, voor een van de fundamentele structuren in de westerse muziek, en een die de basis werd van de meeste popmuziek, toen de grondbas evolueerde in de vier-bar riff. Op dit album heeft Pieter-Jan Belder een verzameling ostinato stukken bijeengebracht, niet per se chaconnes of passacailles, maar allerlei stukken die een zekere obsessieve herhaling kennen, meestal op harmonische basis. Al deze stukken zijn in feite dansen. Zijn keuze omspant bijna twee eeuwen, van het eenvoudige tredje van een Pass'se Mezzo van Giovanni PIcchi tot de geornamenteerde florismen van Soler's Fandango. Maar zelfs de Fandango wordt in de schaduw gesteld door de Chaconne in D mineur waarmee J.S. Bach zijn Partita in D mineur voor solo bekroonde, hier bewerkt voor klavecimbel door Pieter-Jan Belder, die in een opmerkelijke rij van transcribenten van het stuk volgt, waaronder Brahms (alleen voor piano met de linkerhand). De Chaconne is Bach's volwassen bijdrage (na zijn vroege, niet minder imposante Passacaglia in C klein voor orgel) aan de ostinato literatuur, voor altijd geraakt door de dood van zijn eerste vrouw, Maria Barbara, terwijl hij op zakenreis was. De grimmige harmonische progressie en openhartige emotionele impact van Bachs Chaconne is nauwelijks geëvenaard door enige andere passacaglia of chaconne sindsdien, maar de vorm heeft de neiging om een betoverende, hypnotiserende stilte voort te brengen uit intense beweging, zoals het voorbijtrekken van wolken door een hemel. Henry Purcell was zeer gesteld op grounds, zoals hij ostinato bassen noemde, en gebruikte ze vele malen in zijn theatermuziek, waarvan Dido's Lament waarschijnlijk het beroemdste voorbeeld is - opnieuw om groot pathos op te roepen - maar Belder neemt hier A New Ground Z682 op, naast een ander, levendig grafisch Engels voorbeeld van het genre van Thomas Tomkins (a Ground, MB39). De Passacaglia van Muffat wordt vaak op orgel gespeeld, maar krijgt hier een nieuw leven onder de vingers van Belder, die het uitgebreide vingerwerk overbrengt naar het meer idiomatisch passende klavecimbel. Andere werken op deze unieke verzameling zijn een Chaconne van de weinig bekende Bernardo Storace (al dan niet verwant aan de Storace-familie die Händel kende) en de kroon op Frescobaldi's werk, dat Bach zo beïnvloedde, de 144 variaties van zijn prachtige Cento partite sopra passacaglia."