De Noordse Compagnie (1614-1642)

De Nederlandse walvisvaart is bij een breed publiek bekend en heeft altijd tot de verbeelding gesproken maar dat er naast de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC) en de West-Indische Compagnie (WIC) ook nog een Noordse Compagnie (NC) bestond die zich op de walvisvaart richtte weet vrijwel niemand. Misschien komt dat wel omdat de NC maar van 1614 tot 1642 bestond en dus veel minder lang actief was dan de beide andere compagnieën. Toch zijn de opkomst, bloei en ondergang van deze compagnie een heel interessante periode uit de Nederlandse walvisvaartgeschiedenis. De NC maakte zijn bloeiperiode door van 1625 tot 1635. In deze periode zeilde de latere Admiraal Michiel Adriaensz de Ruyter als stuurman op de Groene Leeuw naar het Jan Mayen-Eyland om daar op walvissen te jagen. De buitenlandse concurrentie was sterk afgenomen en de Compagnie was heer en meester in zijn vangstgebieden. Aan het eind van de jaren dertig begon de onderlinge concurrentie echter toe te nemen. In 1642 werd daarom geen verlenging van het octrooi bij de Staten Generaal meer aangevraagd en daarmee eindigde het bestaan van de NC. In 2014 is het 400 jaar geleden dat de NC werd opgericht en 140 jaar geleden dat het laatste boek over de geschiedenis van de NC door Samuel Muller Fz. (1874) is uitgekomen. Inmiddels is door archeologische opgravingen in de vestigingen van de NC en door nieuw archiefonderzoek veel nieuwe kennis over de eerste vijftig jaar van de Nederlandse walvisvaart verzameld. Tijd om een nieuw boek met prachtige illustraties van het unieke werkgebied van deze Noordse Compagnie te laten verschijnen.