De Ogen Van Rembrandt / 1

De ogen van Rembrandt bevat het verhaal van twee schilders. Simon Schama maakt aannemelijk dat we het leven en werk van Rembrandt pas goed kunnen doorgronden als we het leven en werk van Rubens begrijpen. Rubens werd geboren onder grimmige omstandigheden (zijn vader stond onder arrest wegens overspel met de prinses van Oranje). Toch groeide hij niet alleen op tot de grootste schilder van zijn tijd, maar ook tot een toonbeeld van publieke deugd: diplomaat, geleerde en president-directeur van een uiterst productieve onderneming die alles maakte, van wandtapijten en boekillustraties tot openbare monumenten. Ook Rembrandt werd geboren onder stormachtige omstandigheden, in een tijd van oorlogen en godsdienststrijd. Hij werd al gauw de beroemdste schilder van de Republiek der Nederlanden, maar pas toen de legendarische Rubens stierf, ontdekte Rembrandt eindelijk zijn eigen onafhankelijke stijl en blies hij vrijwel elk genre binnen de schilderkunst nieuw leven in, van historiestukken en portretten tot naakten en etsen. Schama vertelt over Rembrandts huwelijk met Saskia, dat overschaduwd werd door de dood van drie van hun vier kinderen, en over de dood van Saskia zelf; over Rembrandts obsessieve drang om Rubens in alle opzichten voorbij te streven; over de wraakzuchtige vervolging van een maîtresse die hem een proces aandeed wegens het verbreken van trouwbeloften; over het verschrikkelijke bankroet in zijn laatste jaren, wanneer hij weliswaar nog beroemd is, maar toch zo verarmd dat hij gedwongen is het graf van Saskia te verkopen. Ook neemt Schama de lezer mee op reis langs Rembrandts schilderijen, waarvan hij de subtiliteit van de compositie verkent, de structuur van de penseelvoering, de straling van het licht en het coloriet. Via dit alles toont hij de lezer de grootste oorspronkelijkheid van Rembrandts visie, die zowel dramatisch als spiritueel is en die zowel de zintuigen als de emoties aanspreekt.