Mee-sterven

Alleen het persoonlijke ervaren van de stervende en dat van de naaste, lijken de maatschappelijke en politieke debatten over voltooid leven, hulp bij zelfdoding, de zelfverkozen dood en het zelfgeregisseerde levenseinde verder te kunnen brengen. Dat leerden we uit onverwachte hoek. Aan de hand van zes boeken, gepubliceerd in 2018 en geschreven door gerenommeerde auteurs, hebben we vernieuwende ruimten gezocht om een bijdrage te leveren aan het maatschappelijke debat over het (doen) beëindigen van het eigen stervensproces. Tussen leven en dood hervonden we het sterven van de stervende en het mee-sterven van de naaste(n). Dit essay stelt voor om ons gezamenlijk te gaan inspannen voor het mee-sterven, waarin de stervende en de naaste(n) als gemeenschap het te doorlopen proces samen voor elkaar verzachten. Mee-sterven omschrijven we als het tijdig in gezamenlijkheid of alleenheid oefenen van het verzachtende dromen over de gemeenschap van stervende, naasten en verre (levende en overleefde) verwanten. Alhoewel dat uitermate ingewikkeld is én zal én moet blijven.