The Monteverdi Organ - CD (5028421963471)

"Deze opname toont een zeer bijzonder nieuw gebouwd orgel, in de rollen waarin zijn voorgangers werden gebruikt in hun hoogtijdagen aan het begin van de 16e eeuw. Dit bijzondere type orgel, klein van schaal en met open pijpen, gemaakt van Italiaans cipressenhout, was er een waar misschien wel de belangrijkste componist van zijn tijd, Claudio Monteverdi, bijzonder dol op was, en toch komt het tegenwoordig vrijwel niet meer voor. Tijdens de grote onderneming van Le Nuove Musiche om de complete cyclus van Monteverdi's Madrigaalboeken op te nemen, ontstond bij directeur Krijn Koetsveld de behoefte aan een orgel dat in staat zou zijn de klank uit die tijd te herscheppen. Hij onderzocht de mogelijkheden om een dergelijk project te realiseren en gaandeweg ontstond het idee om een orgel te reconstrueren dat zou passen bij de Italiaanse muziekpraktijk van rond 1600. Hij benaderde het Nationaal Muziekinstrumenten Fonds Nederland, dat het idee omarmde, organist Pieter van Dijk raadpleegde en Klop Orgelbouwers de opdracht gaf het orgel te bouwen. Er zijn geen originele orgels uit Monteverdi's tijd bewaard gebleven, en er bestaan maar weinig illustraties van. Maar het was wel mogelijk zijn geliefde organo di legno (houten orgel) te reconstrueren op basis van contemporaine verslagen, waarin naast de open, houten pijpen ook met de hand bediende blaasbalgen worden beschreven, die een veel lagere winddruk opwekken dan die van moderne orgels. Uit Monteverdi's aanwijzingen in het organo di legno gedeelte van zijn Vespers is ook bekend dat dergelijke instrumenten meerdere registers hadden. Deze opname plaatst dit prachtige, nieuwe orgel in het middelpunt van de belangstelling, als solo-instrument in werken van Frescobaldi, Froberger en Merula, maar ook als continuo-instrument in zowel geestelijke als wereldlijke vocale werken, geselecteerd uit Monteverdi's bundel Selva morale e spirituale uit 1641. In deze laatste, begeleidende rol kan men uit de eerste hand horen waarom de soave klank van zijn houten pijpen zo gewaardeerd werd om zijn vermogen zich met de menselijke stem te vermengen, net als de genuanceerde windtoevoer die op deze opname door de orgelblazers met de hand wordt gepompt, zoals dat in Monteverdi's tijd het geval zou zijn geweest. Deze opname presenteert het nieuw gebouwde orgel, dat de typische klank uit de tijd van Monteverdi tracht te herscheppen. Helaas zijn er geen originele orgels uit Monteverdi's tijd bewaard gebleven en bestaan er zelfs nauwelijks foto's. De reconstructie is gemaakt op basis van beschrijvingen zoals die van Monteverdi. Een van de leidende principes is dat deze orgels open, houten pijpen hadden, gemaakt van Italiaans cipressenhout. Het blazen gebeurde met de hand, met een veel lagere winddruk dan in moderne orgels. De klank en de manier waarop het orgel ""spreekt"" moest passen bij de Italiaanse muziek van die tijd en goed samengaan met de stemmen en instrumenten. Uit de aanwijzingen van Monteverdi in de partituur van zijn Vespers weten we dat hij verschillende registers tot zijn beschikking had, om verschillende kleuren te creëren. De opdracht voor de bouw van dit nieuwe orgel kwam van Krijn Koetsveld, die het afgelopen jaar alle Madrigalen van Monteverdi heeft opgenomen voor Brilliant Classics en die behoefte had aan de authentieke klank van zo'sn instrument. Het werd gebouwd door de gerespecteerde firma Klop Orgelbouw. Er worden orgelwerken gepresenteerd van Froberger, Merula, Frescobaldi en Monteverdi, alsmede vocale werken van Monteverdi waarin het orgel een rol speelt. Gespeeld door Krijn Koetsveld, orgel, en gezongen door zijn vocale groep Le Nuove Musiche. Overige informatie: Opgenomen juni & september 2020 in Hoogland (Utrecht), Nederland Het tweetalige boekje bevat aantekeningen in het Nederlands en Engels over dit programma en het speciaal in opdracht gemaakte, unieke orgel De originele gezongen teksten met Engelse vertalingen zijn beschikbaar bij deze uitgave"