Dowland: A Musicall Banquet - CD (5028421962412)

"In 1610 publiceerde de luitist Robert Dowland, die toen net 19 was geworden, kort na elkaar twee bloemlezingen die vandaag de dag van vitaal belang worden geacht voor ons begrip van zowel de luit als de Elizabethaanse vocale muziek. De eerste, A Varietie of Lute Lessons, die zoals de titel suggereert lessen bevat maar ook een lang essay over de Europese luitproductie, bevat belangrijke informatie over de uitvoering van de luit, deels afkomstig van zijn gewaardeerde vader, John Dowland. Het is niet vergezocht te veronderstellen dat Roberts vader ook een rol heeft gespeeld in het tweede boek, A Musicall Banquet - John was enige tijd daarvoor teruggekeerd van het Deense hof en wordt vertegenwoordigd door verscheidene stukken in de bundel. Overeenkomstig de culinaire metafoor van de titel van de bundel bevat dit banket ""recepten"" uit verschillende landen met verschillende technische moeilijkheidsgraden, en bestaat het uit ""gerechten"" die reeds op smaak zijn getest om de ""eters"" niet te vergiftigen, met andere woorden, gevestigde stukken die desondanks nog onbekend waren bij het Engelse publiek. Het idee om buitenlands repertoire aan te bieden, met name Italiaanse werken, was niet nieuw voor Engeland, waar de publicatie in 1588 van de bloemlezing Musica Transalpina met Italiaanse madrigalen (zij het vertaald in het Engels) van Luca Marenzio en Giovanni Pierluigi da Palestrina reeds liefhebbers had gewonnen voor het madrigaal als alternatief voor een meer typisch Elizabethaanse creatie, het lied. De uitgave van A Musicall Banquet in 1610 getuigt dus van een trend van toenemende belangstelling voor nieuwe ervaringen aan de andere kant van het Kanaal. Niettemin opent Robert zijn bloemlezing met een grote selectie Engelse liederen, afkomstig uit wat op dat moment een gevestigd repertoire was: op het moment dat Banquet werd gepubliceerd, waren er al een indrukwekkende 24 boeken met liederen gedrukt, te beginnen met John Dowland's First Booke of Songes or Ayres, gepubliceerd in 1797. De volgende groep stukken in de verzameling behoort tot een genre dat het meest lijkt op het Engelse lied, de Franse air de cour, in die zin dat het laatste, althans in zijn oudste vorm, de ontwikkeling van het eerste heeft beïnvloed. De air de cour voor zang en luit, een typische vorm van muzikale expressie aan het hof van Lodewijk XIII, kende een enorm succes dankzij de partituren die Robert Ballard in 1608 begon te publiceren. Robert Dowland baseerde zich hierop voor zijn muzikaal banket, waarbij hij zowel de muziek als de luittabulatuur noot-voor-noot overnam, en alleen de instrumentale baslijn toevoegde, in overeenstemming met de Engelse traditie. De selectie van Italiaanse stukken is het meest significante deel van de collectie, vooral omdat het opnieuw Dowland's bereidheid toont om de expressieve technieken van de seconda pratica te omarmen, zij het nog steeds gefilterd door de structuur van het Engelse lied, met name wat betreft de creatie van de basso continuo. In de Italiaanse compositiepraktijk werd de toevoeging van harmonie, of de 'smiddendelen's, overgelaten aan de uitvoerder, die het kon aanpassen aan zijn instrument (theorbe, keyboard, harp etc.) en zijn bekwaamheid; in A Musicall Banquet is er echter nog steeds een arrangement voor luit tablatuur dat zowel Engelands onwil onthult om zich aan te sluiten bij de Italiaanse praktijk als ons een waardevol inzicht geeft in hoe Dowland (senior?) de basso continuo wilde laten spelen."