Haydn: Seven Last Words - CD (5028421958897)

Haydns sublieme vastenmeditaties in een ongebruikelijke maar zeer geschikte bewerking voor orgel. In de afgelopen decennia is Haydns antwoord op de passietijd een populaire vaste waarde geworden in kerken over de hele wereld, het vaakst te horen in het arrangement dat hij maakte voor strijkkwartet. In opdracht om muziek voor kamerorkest te leveren voor de Goede Vrijdag dienst in de kathedraal van Cadiz op Goede Vrijdag 1786, maakte hij snel het kwartet arrangement, ongetwijfeld met een lucratieve markt in gedachten. Uit de brieven die Haydn tussen februari en juni 1787 aan zijn uitgever Artaria schreef, blijkt dat de bewerkingen voor zowel kwartet als klavier ontstonden tijdens de voorbereiding van de oorspronkelijke orkestversie voor publicatie. De transcriptie voor klavier werd niet door Haydn zelf gemaakt, maar hij keurde het goed voor publicatie, en alle drie de versies werden in de zomer van 1787 door Artaria uitgegeven. Jarenlang werd de klavierversie beschouwd als een inferieur, tweedehands neefje van het kwartet, maar er is steeds meer erkenning voor zowel de authenticiteit van de klavierversie als het expressieve potentieel ervan, in de handen van een sympathieke kunstenaar. In zijn autobiografie vertelt Abbé Stadler (1748-1833) dat hij bij Haydn was toen de opdracht uit Cadiz arriveerde. 'sHij vroeg mij ook wat ik van dit alles vond. Ik antwoordde dat het mij raadzaam leek om over de woorden een passende melodie aan te brengen en deze dan alleen door instrumenten te laten uitvoeren, in welke kunst hij in ieder geval een meester was.'s Zo passen de titels van elk deel - 'sPater dimitte illis's (Vader, vergeef hen) enzovoort - bij de melodieën als liederen zonder woorden. Het lijkt misschien vreemd dat in alle opnames die de Zeven Laatste Woorden in hun verschillende incarnaties hebben gekregen, er niet één op een orgel is uitgevoerd. Nu vult Guido Pellizzari deze leemte op, met een nieuwe opname op een Fratelli Serassi-orgel (1837), in de kerk van Santa Maria Maddalena in de Garda-regio van Italië. Pellizzari heeft gekozen voor registraties die in de eerste decennia van de 19e eeuw bekend waren bij de congregaties. Het resultaat is een uitvoering die het contemplatieve karakter van de cyclus volledig respecteert, terwijl ze in nieuwe en idiomatische kleuren wordt gehuld. Haydn had al een schat aan religieuze werken geschreven toen hij in 1785, 53 jaar oud en op het hoogtepunt van zijn roem, een gedetailleerde opdracht kreeg voor de kathedraal van Cadiz in Spanje, met de vraag om ceremoniële muziek te schrijven voor Goede Vrijdag. Zijn uitdaging was om een boeiend en individueel werk te maken van de merkwaardige muzikale vorm die het ritueel voorschreef. Haydn verklaarde dat het moeilijk was om 7 instrumentale Adagio's van elk 10 minuten te schrijven zonder de luisteraar te vermoeien, maar het resultaat is een triomf van concentratie, contemplatie en spiritualiteit. Deze nieuwe opname presenteert het werk in de versie voor orgel, hier gespeeld op het Fratelli Serassi-orgel uit 1837 van de kerk Santa Maria Maddalena in Desenzano del Garda in Italië. Organist Guido Pellizzari studeerde onder meer bij Ton Koopman en Luigi Tagliavini. Hij is gespecialiseerd in historische Europese orgels. Het boekje bevat liner notes en de volledige specificaties van het orgel.