J.S. Bach: Toccatas BWV 910-916 - CD (5028421964379)

"In tegenstelling tot het Wohltemperierte Klavier, dat na J.S. Bachs dood alomtegenwoordig bleef in het algemene muzikale en culturele bewustzijn, en de Goldbergvariaties, die in de 20e eeuw met een bijna mystieke aura werden getooid, zijn Bachs zeven klaviertocata's ten onrechte naar de schaduw verbannen. De toccata's, gecomponeerd tussen ongeveer 1707 en 1713, bevatten stylus phantasticus elementen van de Noord-Duitse orgelbarok en zijn een verrukkelijke mengeling van virtuoze, recitatieve, arioso, concertante, imitatieve en fugatische gedeelten, geheel in de oorspronkelijke muzikale betekenis van het woord toccare. Op deze opname staat ook Bachs Prelude en Fuga in A klein BWV894, waarschijnlijk geschreven tijdens zijn Weimar-fase. De titel Prelude is misschien een beetje misleidend, want het is eigenlijk een concerto-achtig deel, en de fuga heeft ook meer weg van een gigue die op een onophoudelijke pareerjacht gaat. Tijdens zijn Leipziger periode heeft Bach het werk op ingenieuze wijze omgevormd tot zijn Tripel Concerto BWV1044, waarbij hij een tweede deel interpoleerde uit de Triosonate voor orgel in D minor BWV527. Wolfgang Rübsam kwam met het originele idee voor deze opname om het middendeel van BWV1044, door Bach uit BWV527 gelicht, over te brengen naar de gelijkwaardige positie tussen de oorspronkelijke Prelude en Fuga delen van BWV894. Bach bezat aantoonbaar ten minste twee luit clavecimbels, die in zijn boedelcatalogus van 1750 worden vermeld. Rübsam's beslissing om al deze werken op zo'sn instrument op te nemen is uiterst fortuinlijk gebleken, vooral met betrekking tot de toccata's. De poëtische toon van Keith Hills instrument - sonoor en edel in de lage registers, briljant in de hogere - vormt een bijna perfecte synthese met Rübsams fantasierijke spel. Overige informatie: - Boekje in het Engels bevat aantekeningen over de muziek door de Duitse organist, kerkmusicus en pedagoog Christian von Blohn, evenals een aantekening over het instrument door de maker en een biografie van de kunstenaar - Wolfgang Rübsam bespeelt een luit-harpsichord (Lautenwerk) door Keith Hill - Een Toccata (van het Italiaans toccare, aanraken) is een virtuoos muziekstuk, meestal voor een toetsinstrument, met snel bewegende, lichtvingerige of anderszins virtuoze passages met of zonder imitatieve of fugatische tussenspelen, waarbij over het algemeen de behendigheid van de vingers van de uitvoerder wordt benadrukt. Oorspronkelijk afkomstig uit Italië uit de Renaissance (Frescobaldi en anderen) reisde de Toccata naar het Noorden en in Bachs tijd was het een belangrijke vorm van klavierschriftuur. Bachs zeven toccata's zijn zeer ingewikkelde en uitgewerkte werken in een vrije, quasi-improvisatorische stijl, die een hoog niveau van virtuositeit vereisen. - Wolfgang Rübsam is internationaal bekend als een gezaghebbend Bach-vertolker, door opnamen voor orgel en klavecimbel op verschillende labels. Deze nieuwe opname wordt gespeeld op een luit- clavecimbel, een instrument dat Bach thuis zou hebben gehad voor zowel het musiceren in de familie als voor het lesgeven. De vereiste aanslag en de geproduceerde sonoriteit is delicaat, subtiel genuanceerd en in zijn effect nauw verwant aan de muziek van Bachs Franse tijdgenoten, wier muziek hij goed kende, zoals François Couperin, Jean-Philippe Rameau en Louis Marchand. De klank is warmer, omdat hij darmsnaren heeft en geen dempers. - ""Deze mooie uitvoeringen laten op memorabele wijze Rübsams gevoelige en poëtische kant zien. Aanbevolen. Performance: 9"" schreef Jed Distler van Classicstoday.com over de eerdere uitgave van Rübsam's opname van Bachs Franse Suites."